Umut M. Berberoğlu

Ulusal egemenlik, farklı toplumlarda çeşitli şekillerde tezahür etmiştir. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nin kuruluşunda “halkın yönetimi” ilkesi benimsenmiş ve bu ilke Anayasa’da açıkça ifade edilmiştir. Benzer şekilde, Fransız İhtilali sonrası Fransa’da halk egemenliği esas alınarak monarşi kaldırılmış ve cumhuriyet ilan edilmiştir. Bu örnekler, ulusal egemenliğin sadece bir ülkeye özgü olmadığını, evrensel bir değer olduğunu göstermektedir. Türkiye’de ulusal egemenlik, 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılmasıyla somutlaşmıştır. Bu tarih, halkın kendi kaderini tayin etme iradesinin bir göstergesi olarak kabul edilir. Mustafa Kemal Atatürk, bu günü “Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” olarak ilan ederek, egemenliğin gelecekteki teminatı olan çocuklara armağan etmiştir. 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) açılması, Türk milletinin egemenliğini ilan ettiği önemli bir dönüm noktasıdır. Bu tarih, 1921 yılında “Millî Bayram” olarak kabul edilmiştir. 1927 yılında ise Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin girişimleriyle 23 Nisan, “Çocuk Bayramı” olarak kutlanmaya başlanmıştır. 1935 yılında bu iki bayram birleştirilerek resmî bir bayram haline getirilmiştir. 1950-1960 yılları arasında iktidarda olan Demokrat Parti döneminde, 23 Nisan kutlamaları daha geniş kitlelere yayılmış ve çocuklara yönelik etkinlikler artırılmıştır. Bu dönemde, İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde düzenlenen törenlerle bayramın coşkusu artırılmıştır.